Luật Đấu giá tài sản quy định “Sau khi có quyết định của người có thẩm quyền về việc đấu giá tài sản, người có tài sản đấu giá thông báo công khai trên trang thông tin điện tử của mình và trang thông tin điện tử chuyên ngành về đấu giá tài sản về việc lựa chọn tố chức đấu giá”. Việc lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản căn cứ vào các tiêu chí theo quy định^[1].

Nhằm cụ thể hóa các tiêu chí lựa chọn tố chức đấu giá tài sản trong Luật Đấu giá tài sản và tạo cơ sở pháp lý cho người có tài sản thực hiện việc lựa chọn thống nhất, khách quan, công bằng, ngày 08/02/2022 Bộ Tư pháp đã ban hành Thông tư 02/2022/TT-BTP hướng dẫn lực chọn tổ chức đấu giá tài sản.

Thông tư 02/2022/TT-BTP quy định việc đánh giá tiêu chí lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản được thực hiện theo phương pháp chấm điểm với thang điểm tối đa là 100. Tố chức đấu giá tài sản được lựa chọn là tố chức có tên trong danh sách tổ chức đấu giá tài sản do Bộ Tư pháp công bố và phải có tổng số điểm chấm cao nhất theo các tiêu chí.

Thông tư 02/2022/TT-BTP quy định cụ thế người có tài sản có trách nhiệm thông báo công khai kết quả chấm điếm theo các tiêu chí của tố chức đấu giá trong thời hạn 03 ngày làm việc kế từ ngày có kết quả theo các hình thức tương tự như khi thông báo công khai việc lựa chọn tố chức đấu giá tài sản. Qua đó, các tố chức đấu giá tài sản tham gia lựa chọn có thể thuận lợi trong việc theo dõi kết quả một cách cụ thể, chi tiết, bảo đảm tính minh bạch, rõ ràng cũng như tăng cường tính trách nhiệm của người có tài sản trong quá trình chấm điểm.

Thông tư 02/2022/TT-BTP quy định cụ thể nội dung tiêu chí lựa chọn tố chức đấu giá tài sản với 5 nhóm tiêu chí và các tiêu chí thành phần cụ thể để lựa chọn tố chức đấu giá tài sản, gồm:

Một là, nhóm tiêu chí cơ sở vật chất, trang thiết bị cần thiết bảo đảm cho việc đấu giá đối với loại tài sản đấu giá (23/100 điếm), gồm:

- Các tiêu chí về cơ sở vật chất đảm bảo cho việc đấu giá (11 điểm)

- Các tiêu chí về trang thiết bị cần thiết bảo đảm việc đấu giá (08 điểm)

- Các tiêu chí về việc tố chức đấu giá tài sản có trang thông tin điện tử đang hoạt động; tiêu chí về việc tố chức đấu giá tài sản có triển khai hình thức đấu giá trực tuyến; có nơi lưu trữ hồ sơ đấu giá (04 điếm). 

Để đảm bảo tính phân loại cũng như khuyến khích, ưu tiên các tổ chức đấu giá tài sản mới thành lập, tổ chức đấu giá tài sản có ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của tổ chức mình, Thông tư 02/2022/TT-BTP quy định tiêu chí chấm điểm đối với tố chức đấu giá tài sản có trang thông tin điện tử của tổ chức mình đang hoạt động và đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt tố chức cuộc đấu giá bằng hình thức đấu giá trực tuyến^[2].

Hai là, nhóm tiêu chí về phương án đấu giá khả thi, hiệu quả (22/100 điếm).

Phương án đấu giá là tiêu chí được đánh giá có tính “định tính” khá cao. Vì vậy, đế đảm bảo chặt chẽ, minh bạch, Thông tư 02/2022/TT-BTP quy định tố chức đấu giá tài sản phải có thuyết minh đầy đủ, rõ ràng trình tự thực hiện và đề xuất các công việc thực hiện trong phương án đấu giá đế người có tài sản có cơ sở xác định tính khả thi, hiệu quả của phương án đấu giá mà tố chức đấu giá tài sản xây dựng. Các tiêu chí đế đánh giá tính khả thi, hiệu quả của phương án đấu giá cũng được xây dựng theo hướng cụ the hóa các quy định của Luật Đấu giá tài sản về trình tự, thủ tục đấu giá tài sản, trong đó tập trung vào các nội dung sau:

- Phương án đấu giá đề xuất việc tổ chức đấu giá đúng quy định của pháp luật, bảo đảm tính công khai, minh bạch, khách quan (4 điểm).

- Phương án đấu giá đề xuất thời gian, địa điểm bán, tiếp nhận hồ sơ tham gia đấu giá, địa điểm tổ chức cuộc đấu giá, buổi công bố giá thuận lợi cho người tham gia đấu giá; hình thức đấu giá, bước giá, số vòng đấu giá có tính khả thi và hiệu quả cao (4 điểm).

- Phương án đấu giá đề xuất cách thức bảo mật thông tin, chống thông đồng, dìm giá (4 điểm).

- Phương án đấu giá đề xuất thêm các địa điểm, hình thức niêm yết, thông báo công khai khác nhằm tăng mức độ phổ biến thông tin đấu giá (4 điểm).

- Phương án đấu giá đề xuất giải pháp bảo đảm an toàn, an ninh trật tự cho việc tổ chức thực hiện đấu giá (3 điểm).

- Phương án đấu giá đề xuất các giải pháp giải quyết các tình huống phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện việc đấu giá (3 điểm).

Ba là, nhóm tiêu chí năng lực, kinh nghiệm và uy tín của tổ chức đấu giá tài sản (45/100 điểm).

Thông tư 02/2022/TT-BTP quy định nhóm tiêu chí về năng lực, kinh nghiệm và uy tín của tố chức đấu giá tài sản là nhóm tiêu chí quan trọng nhất, thể hiện sự phân loại giữa các tố chức đấu giá, trong đó tập trung quy định cụ thể các tiêu chí này:

- Có hợp đồng dịch vụ đấu giá cùng loại tài sản quy định tại khoản 1 Điều 4 Luật Đâu giá tài sản trong năm trước liền kề với các mức giá trị hợp đồng khác nhau (6 điểm).

- Đã tổ chức đâu giá thành các cuộc đấu giá trong năm trước liền kề mà có chênh lệch trung bình giữa giá trúng đấu giá so với giá khởi điểm (18 điểm).

- Thời gian hoạt động trong lĩnh vực đấu giá tài sản (5 điểm).

- Số lượng đấu giá viên của tổ chức đấu giá tài sản (3 điểm).

- Kinh nghiệm của hành nghề đấu giá viên (dựa trên số năm hành nghề của đấu giá viên) (4 điểm).

- Đóng thuế thu nhập doanh nghiệp hoặc nộp ngân sách Nhà nước trong năm liền kề (5 điểm).

- Đội ngũ nhân viên có ký hợp đồng lao động (3 điểm).

- Có người tập sự hành nghề trong tố chức đấu giá trong năm trước liền kề hoặc năm nộp hồ so đăng ký tham gia lựa chọn (1 điểm).

Để đảm bảo tính phân loại giữa các tổ chức đấu giá tài sản nhưng vẫn tạo điều kiện cho các tổ chức mới thành lập hoặc có quy mô nhỏ có cơ hội được lựa chọn thông qua các tiêu chí phù hợp, Thông tư 02/2022/TT-BTP quy định theo hướng từng tiêu chí cụ thể đều có mức điếm tối đa và điểm tối thiểu, trong đó những tố chức mới thành lập, có quy mô nhỏ vẫn được chấm điếm như tố chức chưa có hợp đồng dịch vụ đấu giá cùng loại tài sản trong năm trước liền kề, tổ chức hoạt động dưới 05 năm, tổ chức có 01 đấu giá viên hoặc không có đấu giá viên có thời gian hành nghề trên 10 năm vẫn được tính điểm.

Bốn là, nhóm tiêu chí về thù lao dịch vụ đấu giả, chỉ phí đấu giá tài sản phù hợp (05/100 điểm)

Hiện nay nhiều trường hợp người có tài sản đấu giá đưa ra tiêu chí lựa chọn tố chức đấu giá với mức thù lao dịch vụ đấu giá 0 đồng hoặc tổ chức đấu giá tài sản chấp nhận mức này để được lựa chọn. Tuy nhiên, theo quy định của Thông tư 108/2020/TT-BTC của Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định mức thù lao tối thiếu là 01 triệu đồng/hợp đồng thì việc tổ chức đấu giá tài sản đưa ra mức thù lao 0 đồng (phần tỷ lệ %) dẫn đến tình trang cạnh tranh không lành mạnh. Do đó, Thông tư 02/2022/TT-BTP đã quy định rõ mức điểm tối đa đối với tiêu chí này là tổ chức đấu giá tài sản chỉ được tối đa là 05 điểm.

Năm là, nhóm tiêu chí khác theo tính chất của tài sản đấu giá, tình hình thực tiên tổ chức việc đấu giá do người có tài sản quyết định (05/100 đỉếm)

Để đảm bảo quyền của người có tài sản trong quá trình lựa chọn tổ chức đấu giá, Thông tư 02/2022/TT-BTP quy định tỷ lệ 5% của tổng điểm để người có tài sản chủ động đưa ra các tiêu chí riêng trên cơ sở căn cứ vào tính chất của tài sản đấu giá và tình hình thực tiễn của việc tố chức đấu giá. Tỷ lệ này vừa đảm bảo tính linh hoạt cho quá trình áp dụng trên thực tế vừa tránh được tình trạng tùy nghi, “chủ quan”, thiếu minh bạch trong việc lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản.

Về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan có liên quan đến việc lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản, quản lý nhà nước và tổ chức thi hành pháp luật về đấu giá tài sản. Xuất phát từ thực tiễn hiện nay hơn 90% tài sản đấu giá là tài sản công, để người có tài sản có thêm cơ sở trong việc lựa chọn tố chức đấu giá tài sản, Thông tư 02/2022/TT-BTP quy định trách nhiệm của Sở Tư pháp với vai trò là cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, tham mưu, giúp UBND cấp tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đấu giá tài sản phối hợp cung cấp thông tin về tố chức, hoạt động của tổ chức đấu giá tài sản cho người có tài sản trong việc lựa chọn tố chức đấu giá tài sản khi có yêu cầu.

 Nguyễn Lệ Huyền - Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Nam Định