Sáng ngày 03/6/2025, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý - Bộ Tư pháp tổ chức tọa đàm trực tuyến với nội dung “Hoàn thiện chính sách, pháp luật về trợ giúp pháp lý” từ điểm cầu Bộ Tư pháp tới Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố.

Chủ trì hội nghị có các đồng chí Nguyễn Thanh Ngọc - Thứ trưởng Bộ Tư pháp; đồng chí Lê Vệ Quốc - Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý. Tham dự tọa đàm có đại diện các đơn vị thuộc Bộ Tư pháp: Vụ Tổ chức cán bộ, Cục Bổ trợ tư pháp, Vụ công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, Cục Công nghệ thông tin, Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý, Vụ Pháp luật hình sự - hành chính, Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Vụ Pháp luật quốc tế, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, Báo Pháp luật Việt Nam; Đại diện Vụ Pháp chế Bộ Quốc phòng, Vụ Pháp chế Bộ Tài chính, Vụ Pháp chế Bộ Dân tộc và Tôn giáo; Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp Bộ Công an; Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học Toà án nhân dân tối cao; Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học Viện kiểm sát nhân dân tối cao; Liên đoàn Luật sư Việt Nam; Hội Luật gia Việt Nam. Tại địa phương, có đại diện lãnh đạo Sở Tư pháp, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước và đại diện pháp chế các sở, ngành, tổ chức trên địa bàn: Công an, Quốc phòng, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Tài chính, Đoàn luật sư, Hội Luật gia tỉnh. Đồng chí Dương Văn Nghĩa - Phó Giám đốc Sở Tư pháp chủ trì tại điểm cầu Sở Tư pháp Nam Định.

Tọa đàm tại điểm cầu Sở Tư pháp Nam Định

Báo cáo dẫn đề tại tọa đàm, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý thông tin qua gần 30 năm qua, được sự quan tâm chỉ đạo của Lãnh đạo Đảng và Nhà nước, công tác trợ giúp pháp lý đã đạt được nhiều thành tựu đáng khích lệ, hơn 2,3 triệu vụ việc TGPL đã được thực hiện cho người nghèo, người có công với cách mạng và các nhóm dễ bị tổn thương khác thông qua các hình thức TGPL (như tư vấn pháp luật, tham gia tố tụng và đại diện ngoài tố tụng). Trong bối cảnh Đảng, nhà nước chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy, bảo đảm hiệu lực, hiệu năng, hiệu quả, tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, nhiều Nghị quyết quan trọng được ban hành trong đó có xác định nhiệm vụ, giải pháp về trợ giúp pháp lý (như: Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 59-NQ/TW năm 2025 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật; Nghị quyết số 68 – NQ/TW ngày 04/5/2025 về phát triển kinh tế tư nhân). Cụ thể, Nghị quyết giao nhiệm vụ:“ Thúc đẩy phát triển mạnh mẽ hệ thống dịch vụ pháp lý, hỗ trợ pháp lý, TGPL, để người dân và doanh nghiệp dễ tiếp cận pháp luật, quản trị rủi ro pháp lý; ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số đồng bộ trong phổ biến, giáo dục pháp luật, trợ giúp pháp lý”, “Cung cấp miễn phí các nền tảng số,..., dịch vụ tư vấn pháp lý, … cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh”. Nghị quyết số 66-NQ/TW xác định mục tiêu: “Năm 2025, cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định pháp luật”, trong đó có pháp luật TGPL. “Năm 2027, hoàn thành việc sửa đổi, bổ sung, ban hành mới văn bản pháp luật bảo đảm cơ sở pháp lý đồng bộ cho hoạt động của bộ máy nhà nước theo mô hình chính quyền 3 cấp”.

Đề đánh giá đúng thực trạng, nhận diện đầy đủ những “điểm nghẽn” trong chính sách, pháp luật TGPL và thực tiễn triển khai thực hiện các chính sách, pháp luật về trợ giúp pháp lý tại địa phương, tọa đàm tập trung làm rõ vướng mắc, khó khăn các quy định pháp luật và thực tiễn triển khai quy định của Luật trợ giúp pháp lý và các văn bản hướng dẫn thi hành, đề xuất các giải pháp tháo gỡ, trong đó tập trung vào một số vấn đề chính như: Xây dựng mô hình tổ chức trợ giúp pháp lý bảo đảm phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp; vấn đề mở rộng lĩnh vực pháp luật trong phạm vi hoạt động trợ giúp pháp lý; hiệu quả thực tiễn và vấn đề nâng cao chất lượng chính sách trợ giúp pháp lý trong các Chương trình mục tiêu quốc gia; vai trò của Trợ giúp viên pháp lý trong hoạt động xây dựng và thi hành pháp luật, trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và hòa giải ở cơ sở; thực tiễn tham gia đại diện pháp lý cho cơ quan nhà nước trong các vụ án hành chính ở địa phương; giải pháp bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý của người được trợ giúp pháp lý trong tố tụng hình sự, tố tụng dân sự, tố tụng hành chính; giải pháp nâng cao hiệu quả tư vấn pháp luật trong hoạt động trợ giúp pháp lý và ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong hoạt động trợ giúp pháp lý.

 Các đại biểu đề xuất nhiều giải pháp, xây dựng hoàn thiện chính sách trợ giúp pháp lý. Đây là cơ sở quan trọng để Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý nghiên cứu tham mưu Lãnh đạo Bộ Tư pháp có những giải pháp phù hợp nhằm thúc đẩy công tác trợ giúp pháp lý phát triển theo một tầm cao mới.

Trần Thị Bình – Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước