LĨNH VỰC TRỢ GIÚP PHÁP LÝ

1. Đề nghị Bộ Tư pháp kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét có cơ chế bổ sung dự toán kinh phí và cấp kinh phí hàng năm (đợt 2) đối với nội dung chi cho vụ việc tham gia tố tụng có tính chất phức tạp hoặc điển hình theo Quyết định 32/2016/QĐ-TTg ngày 08/8/2016 của Thủ tưởng Chính phủ Ban hành Chính sách trợ giúp pháp lý cho người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số tại các huyện nghèo, xã nghèo, thôn, bản đặc biệt khó khăn giai đoạn 2016 - 2020 và hỗ trợ vụ việc tham gia tố tụng có tính chất phức tạp hoặc điển hình, phát sinh ngoài dự toán (UBND tỉnh Cao Bằng)

Trả lời:

Theo Khoản 1, Điều 5, Quyết định số 32/2016/QĐ-TTg ngày 08/8/2016 của Thủ tướng Chính phủ Ban hành Chính sách TGPL cho người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số tại các huyện nghèo, xã nghèo, thôn, bản đặc biệt khó khăn giai đoạn 2016 - 2020 (sau đây gọi là Quyết định số 32): “Vào thời điểm xây dựng dự toán ngân sách nhà nước hàng năm, căn cứ địa bàn áp dụng theo quy định tại Điều 2 Quyết định này và tình hình thực hiện TGPL năm hiện hành, Trung tâm TGPL tại các địa phương chưa tự cân đối ngân sách lập dự toán gửi Sở Tư pháp tổng hợp để gửi Sở Tài chính trình Ủy ban nhân dân tỉnh”. Như vậy, hiện nay Quyết định số 32 chỉ quy định về thời điểm lập dự toán kinh phí hàng năm thực hiện Quyết định số 32.

2. Ngày 27/12/2018, UBND tỉnh Khánh Hòa đã có báo cáo số 274/BC-UBND về kết quả rà soát các chi nhánh của Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Khánh Hoà gửi Bộ Tư pháp, trong đó có kiến nghị của địa phương về phương án kiện toàn các chi nhánh của Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước. Đề nghị Bộ Tư pháp sớm có ý kiến đối với phương án sắp xếp, kiện toàn các chi nhánh Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Khánh Hòa để địa phương có cơ sở triển khai sắp xếp, kiện toàn (UBND tỉnh Khánh Hòa)

Trả lời:

Ngày 21/6/2019, Bộ Tư pháp đã có công văn số 2299/BTP-TGPL gửi UBND tỉnh Khánh Hòa nhất trí duy trì 02 Chi nhánh, sáp nhập 01 Chi nhánh và giải thể 01 chi nhánh của Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Khánh Hòa.

3. Đề nghị Bộ Tư pháp nghiên cứu đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 với nội dung sau:

Sửa đổi, bổ sung quy định người thực hiện trợ giúp pháp lý quy định tại Điều 17 Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 như: (1) Người có thời gian làm thẩm phán, kiểm sát viên, điều tra viên từ 05 năm trở lên; (2) Lãnh đạo Sở Tư pháp, Lãnh đạo Phòng Bổ trợ tư pháp, Thanh tra Sở đã có thời gian công tác trong Ngành Tư pháp từ 05 năm trở lên; (3) Báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, cấp huyện công tác tại các cơ quan tư pháp có thời gian công tác từ 05 năm trở lên (UBND tỉnh Sơn La)

Trả lời:

Luật Trợ giúp pháp lý số 11/2017/QH14 mới có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2018 và thay thế Luật Trợ giúp pháp lý số 69/2006/QH11. Một trong những mục tiêu quan trọng của Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 là nâng cao chất lượng dịch vụ trợ giúp pháp lý theo hướng chuyên nghiệp hóa, sử dụng hiệu quả các nguồn lực của Nhà nước và xã hội nhằm cung cấp kịp thời dịch vụ pháp lý cho người yếu thế không có khả năng chi trả dịch vụ pháp lý và những người thuộc diện chính sách. Cung cấp dịch vụ pháp lý là một nghề đòi hỏi người thực hiện phải có trình độ chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp có nhiều điểm tương đồng với việc cung ứng dịch vụ pháp lý của luật sư, tư vấn viên pháp luật. Do vậy, Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 đã chuẩn hóa, nâng cao tiêu chuẩn người thực hiện trợ giúp pháp lý. Riêng đối với vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thì những đối tượng theo đề nghị của Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La có thể tham gia làm cộng tác viên của Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước khi đủ điều kiện theo quy định tại Điều 24 Luật Trợ giúp pháp lý.

4. Yêu cầu các cơ quan thành viên Hội đồng phối hợp liên Ngành về Trợ giúp pháp lý ở Trung ương (Bộ CA, TANDTC, VKSNDTC, BTC, BQP) có văn bản chỉ đạo các đơn vị thuộc ngành dọc mà mình quản lý nghiêm túc triển khai có hiệu quả các hoạt động phối hợp đã quy định tại Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-TANDTC-VKSNDTC ngày 29/6/2018 quy định về phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trọng hoạt động tố tụng (UBND tỉnh, thành phố Hà Nội, Nghệ An, Lâm Đồng)

Trả lời:

Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-TANDTC-VKSNDTC ngày 29/6/2018 quy định về phối hợp thực hiện TGPL đã quy định trách nhiệm của các ngành (Công an, Quốc phòng, TAND, VKSND) chỉ đạo cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng thuộc ngành mình thực hiện trách nhiệm tại Thông tư liên tịch số 10, ban hành văn bản của mình về phối hợp TGPL trong tố tụng (điểm c khoản 2); trách nhiệm của Hội đồng phối hợp liên ngành TGPL trong hoạt động tố tụng địa phương trong việc chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra và thực hiện các giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả phối hợp TGPL trong hoạt động tố tụng.

Đồng thời, tại Kế hoạch triển khai Thông tư liên tịch số 10 (điểm 6.1. mục II) và Kế hoạch phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng năm 2019 (khoản 1 mục II) đã nêu rõ trách nhiệm của các ngành trong việc chỉ đạo, hướng dẫn ngành mình phối hợp TGPL trong tố tụng; trách nhiệm của Hội đồng phối hợp liên ngành địa phương trong việc chỉ đạo các thành viên Hội đồng thực hiện nhiệm vụ trên.

Do đó, đề nghị Sở Tư pháp - Cơ quan Thường trực của Hội đồng phối hợp liên ngành địa phương chủ động có các giải pháp nâng cao hiệu quả phối hợp TGPL trong tố tụng, đề nghị các Ngành thành viên có văn bản chỉ đạo ngành mình nghiêm túc triển khai công tác phối hợp TGPL theo Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-TANDTC-VKSNDTC ngày 29/6/2018. Trong quá trình triển khai thực hiện nếu có vướng mắc thì báo cáo về Bộ Tư pháp - Cơ quan Thường trực của Hội đồng phối hợp liên ngành Trung ương để có giải pháp tháo gỡ.

5. Đề nghị Bộ Tư pháp có các giải pháp đổi mới cơ chế tổ chức thực hiện và bảo đảm các điều kiện để pháp luật về trợ giúp pháp lý cho người được trợ giúp pháp lý đi vào cuộc sống (UBND tỉnh Nghệ An)

Trả lời:

          Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành đã quy định tương đối đầy đủ về tổ chức và hoạt động TGPL, có nhiều nội dung mới nhằm tạo ra khuôn khổ pháp lý cho sự phát triển của công tác TGPL và sử dụng các nguồn lực để cung cấp kịp thời dịch vụ pháp lý cho người yếu thế không có khả năng chi trả dịch vụ pháp lý. Cụ thể, Luật quy định rõ trách nhiệm của Nhà nước trong công tác TGPL; tạo điều kiện thuận lợi cho người được TGPL, nhất là bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp trong hoạt động tố tụng, đặc biệt, diện người được TGPL đã được mở rộng (theo ước tính có khoảng 50% dân số thuộc diện được TGPL). Luật Trợ giúp pháp lý đã quy định đa dạng hóa việc cung ứng dịch vụ TGPL. Ngoài lực lượng chuyên trách là các Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tại 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương còn khuyến khích, huy động sự tham gia của các tổ chức hành nghề luật sư, tổ chức tư vấn pháp luật thông qua cơ chế Sở Tư pháp lựa chọn ký hợp đồng với các tổ chức này hoặc các tổ chức này có thể chủ động đăng ký tham gia thực hiện TGPL với Sở Tư pháp bằng nguồn lực của mình. Để Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 sớm đi vào cuộc sống, Bộ Tư pháp đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An quan tâm tạo điều kiện bố trí nguồn lực (con người, tài chính và cơ sở vật chất) bảo đảm hoạt động TGPL tại địa phương có hiệu quả. Bên cạnh đó, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Nghệ An cần phối hợp với các cơ quan liên quan tại địa phương để đẩy mạnh công tác truyền thông bằng những hình thức dễ hiểu, dễ nhớ để người dân biết và tiếp cận dịch vụ TGPL, bảo đảm không bỏ sót đối tượng được TGPL. Ngoài ra, tổ chức TGPL cần chú trọng thực hiện các vụ việc cụ thể, bảo vệ quyền lợi cho người dân, bảo đảm chất lượng dịch vụ TGPL.

6. Bộ Tư pháp sớm ban hành Thông tư để thay thế Thông tư số 18/2013/TT-BTP ngày 20 tháng 11 năm 2013 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp hướng dẫn cách tính thời gian thực hiện và thủ tục thanh toán chi phí thực hiện vụ việc trợ giúp pháp lý và Thông tư số 05/2017/TT-BTP ngày 20 tháng 4 năm 2017 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 18/2013/TT-BTP vì trong thực tiễn áp dụng hiện nay các Thông tư trên thể hiện những bất cập, chưa hợp lý. Cụ thể nhiều nội dung chi và mức chi không phù hợp tình hình thực tế (UBND tỉnh Tây Ninh)

Trả lời:

Hiện Bộ Tư pháp (Cục Trợ giúp pháp lý) đang tổng hợp ý kiến của địa phương để nghiên cứu, xây dựng Thông tư sửa đổi Thông tư số 05/2017/TT-BTP ngày 20/4/2017 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 18/2013/TT-BTP. Dự kiến dự thảo Thông tư sẽ được lấy ý kiến các địa phương trong tháng 9/2019.

7. Đề nghị Bộ Tư pháp (Cục Trợ giúp pháp lý) có văn bản hướng dẫn việc đánh giá chất lượng vụ việc hoàn thành được quy định tại Thông tư số 12/2018/TT-BTP ngày 28 tháng 8 năm 2018 của Bộ Tư pháp hướng dẫn một số hoạt động nghiệp vụ trợ giúp pháp lý và quản lý chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý. Do một số nội dung quy định trong Thông tư chưa cụ thể, rõ ràng như: Nội dung đánh giá chất lượng, tỷ lệ vụ việc đánh giá, người tham gia đánh giá, kinh phí thực hiện… (UBND tỉnh Tây Ninh)

Trả lời:

Việc đánh giá chất lượng vụ việc đã được Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định cụ thể tại Thông tư số 12/2018/TT-BTP. Hiện nay, các địa phương đã ban hành Kế hoạch và tổ chức đánh giá chất lượng vụ việc TGPL. Về cách thức tiến hành đánh giá chất lượng vụ việc TGPL hiện nay đang được Cục Trợ giúp pháp lý nghiên cứu và xây dựng thành tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ. Tuy nhiên, để bảo đảm kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của địa phương trong hoạt động này, Bộ Tư pháp đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo cơ quan chuyên môn nếu có khó khăn, vướng mắc thì có văn bản gửi về Bộ Tư pháp (qua Cục Trợ giúp pháp lý) để được hướng dẫn, tháo gỡ kịp thời.